3 Maja - rocznica uchwalenia Konstytucji
Warto wiedzieć
Trzeciego maja obchodzimy święto uchwalenia Konstytucji Majowej. Przez długi czas, z różnych przyczyn o charakterze politycznym, o tym ważnym wydarzeniu prawie się nie mówiło. Dopiero 6 kwietnia 1990 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, po zmianie reżimu, zdecydował o przywróceniu święta 3 Maja.
Krótki kontekst historyczny uchwalenia naszej konstytucji. Polska w XVIII wieku pogrążyła się w chaosie wskutek samowoli magnatów i nieudolnych rządów dynastii saskiej. Państwa sąsiednie coraz częściej mieszały się w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej.
Dyplomaci rosyjscy i pruscy, wykorzystując obowiązujące prawo zrywania sejmów- liberum veto, hamowali wszelkie próby naprawy ustroju Rzeczypospolitej. Austria, Rosja i Prusy stały się gwarantami wolności szlacheckich, które osłabiały państwo polskie.
Przeciw takiej sytuacji wystąpiły patriotyczne kręgi społeczeństwa polskiego.
W 1788 roku rozpoczął swe obrady Wielki Sejm zwany Czteroletnim. Wprowadził on ważne zmiany: powiększył liczbę wojska, nałożył podatki na szlachtę i duchowieństwo, wprowadził prawo o miastach. Najważniejszym jednak osiągnięciem sejmu było uchwalenie w dniu 3 maja 1791 roku, pierwszej konstytucji. Znosiła ona liberum veto i wolną elekcję. Miała na celu wzmocnienie wewnętrzne kraju, przywrócenie jego dawnej potęgi. Autorami tej ustawy rządowej byli: Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki, Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj.
Konstytucja majowa miała stać się fundamentem pod budowę nowoczesnego i silnego państwa polskiego. Dlatego jej uchwalenie napotkało przeciwdziałania Rosji. Zdradziecka konfederacja targowicka zbrojnie wystąpiła przeciw zwolennikom reform. Targowiczanie wspierani przez wojska rosyjskie odnieśli zwycięstwo. Konstytucja została unieważniona.
Dzieło konstytucji majowej nie zginęło, odrodziło się ono wraz z niepodległą Polską, za każdym razem, kiedy wysiłkiem pokoleń Rodaków, Polska otrząsała się z niewoli. Przeszła ona do historii jako druga na świecie, po konstytucji amerykańskiej z 1787 roku, a pierwsza w Europie, demokratyczna ustawa zasadnicza XVIII wieku.